تفننی در ادب فارسی: بازیابی عینک از متون سده‌های نهم تا دوازدهم

ادبیات فارسی منبعی غنی برای تحقیق در آداب و رسوم و چگونگی زیست فارسی‌زبانان و حتی فرهنگ‌های نزدیک به آن در گذشته‌های دور است. بر آشنایان ادب فارسی پوشیده نیست که جز ارزش ذاتی‌ای که داده‌های چنین تحقیقی به همراه دارند، در موارد بسیاری داشتن درکی درست از بیت یا نوشته‌ای بدون آگاهی دقیق از همین مسائل میسر نمی‌شود. با عنایت به همین نیاز، آثاری در این زمینه تألیف شده است که علی‌رغم کاستی‌ها، وجودشان بسیار مغتنم است، چرا که برای تحقیقی دقیق و جامع در چنین موضوعی، می‌بایست منابعی به گسترۀ تاریخ ادبیات فارسی اساس کار قرار گیرد. ما در ادامۀ این مسیر، به تأمل بر عینک بنا بر کهن‌ترین شواهدی که بدان‌ها دست یافتیم، یعنی آثار سده‌های نهم تا دوازدهم ه.ق می‌پردازیم. در آغاز سعی می‌کنیم ساختمان و مواد سازندۀ عینک را بازسازی کنیم و پس از آن به اختصار به توصیف آن در ادبیات با تکیه بر واژگان، صورخیال و.. می‌پردازیم.